روضه های خانگی از آغاز تا کنون
تاریخ انتشار: ۵ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۳۲۶۷۸۰
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ همزمان با آغاز محرم امسال (۱۴۴۵ هجری قمری)، موضوع میراث فرهنگی ناملموس «روضه خانگی حضرت اباعبدالله الحسین (ع)» با گستره ملی در فهرست ملی میراث فرهنگی ناملموس ثبت شد.
برپایی روضه خانگی به قدمت عزای سیدالشهداست. مراسم عزاداری برای سیدالشهدا در تاریخ اسلام نیز در نگاه اهلبیت و بزرگان دین موردتوجه بوده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
برگزاری مجالس روضههای خانگی یکی از رسمهای دیرین ایرانیان است.
براساس برخی نقلهای تاریخی، روضههای خانگی زمانی که رضاشاه در سال ۱۳۱۴ هجری شمسی، برگزاری مجالس عزاداری در مساجد و تکایا را ممنوع کرد، میان مردم رواج یافت و مردم برای برپایی مجلس عزاداری به خانهها رفتند و هربار یک نفر بانی روضه در منزل خود بود و حتی پس از آزادی دوباره برگزاری مجالس عزاداری در حسینیهها و مساجد، جلسات روضههای خانگی در کنار تکایا و هیأتها ادامه پیدا کرد. تاریخچه روضه خوانی در ایران به عهد صفویه میرسد، اما کمی پیش از آغاز این دوره، ملاحسین کاشفی با نگارش کتاب «روضة الشهدا» سنگ بنای آن را پایه گذاری کرد.
چرا «روضه» میخوانیم؟
معنای روضه در اصل، باغ و بوستان است، اما سبب اشتهار مرثیه خوانی به «روضه» آن است که مرثیه خوانان در گذشته، حوادث کربلا را از روی کتابی به نام «روضة الشهدا» میخواندند که تالیف ملاحسین کاشفی است. ملاحسین کاشفی سبزواری (متوفی ۹۱۰ هجری) یکی از خطبای با قریحه و خوش آواز سبزوار در قرن نهم هجری بود.
مؤلف «روضة الشهدا» این کتاب را به زبان فارسی نوشت. موضوع آن درباره رویدادهای کربلا و مصیبتهای امام حسین و اهل بیت (علیهم السلام) است. از آنجا که مطالب این اثر را در مجالس عزاداری روی منبر میخواندند، خوانندگان این کتاب به «روضه خوان» معروف شدند. روضه خوانی به روش قرائت کتاب «روضة الشهدا» در ایران از دوره صفویه آغاز شد.
روضه خوانان بر مبنای محتوا و نوع گفتار به دو نوع «ذاکرین» و «واعظین» تقسیم میشدند. ذاکرین با استفاده از ویژگیهای نقالی همچون داشتن آواز خوش و تسلط بر موضوعهای نقل و شناخت روحیه مخاطبان و همچنین توانایی ترسیم و تجسم وقایع و تغییر درحالات و رفتار مناسب با حادثه به ذکر مصیبت و واعظین با گفتن آیات و احادیث به موعظه، پند و اندرزگویی میپرداختند.
روضه خوانی و عزاداری در دوران قاجار با صفوی از چند وجه قابل تمایز است. نخست آنکه عزاداریها به دهه اول محرم خلاصه نمیشد. در دوره صفویه معمولاً عزاداری از محرم تجاوز نمیکرد، امّا در این دوره، مراسم عزاداری مدت بیشتری را در بر میگرفت. دوم آنکه، زنان از فعالترین قشرهایی بودند که در مراسم عزاداری ماه محرم، روضه خوانی و نمایشهای تعزیه شرکت داشتند به نوعی پررنگترین حضور اجتماعی زنان در دوران قاجار محسوب میشد.
بیشترین بخش نقل روضه خوانان مانند شاخههای مختلف نقالی مذهبی ایرانی، نقل مربوط به پیامبر (ص)، اهل بیت (علیهم السلام)، امامان خصوصا شهادت امام حسین (ع) و یاران باوفایش بود که به شکلی تاثیرگذار و نمایشی از سوی روضه خوانان برای حاضران نقل میشد.
منبع: خبرگزاری صدا و سیما
کلیدواژه: روضه های خانگی مراسم عزاداری روضة الشهدا روضه خوانی امام حسین اهل بیت
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.iribnews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری صدا و سیما» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۳۲۶۷۸۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
راه یافتگان جشنواره پردهخوانی و نقالی رضوی معرفی شدند
محمد جهانپا، دبیر جشنواره پردهخوانی و نقالی روستایی رضوی، ضمن اعلام اسامی راهیافتگان به این رویداد هنری، توضیحاتی را ارائه داد.
جهانپا گفت: «جشنواره پردهخوانی و نقالی روستایی رضوی با حضور پرشور هنرمندان و علاقهمندان به هنر داستانگویی کار خود را آغاز کرد که میزبان هنرمندانی از استانهای مختلف کشور خواهد بود. این جشنواره فرصتی است تا هنرمندان جوان و با استعداد از سراسر کشور، داستانهای معنوی و ملی ما را با شیوهای نوین و خلاقانه به نمایش بگذارند.»
دبیر جشنواره پردهخوانی و نقالی روستایی رضوی ادامه داد: «ما شاهد بودیم که چگونه هنر نقالی میتواند به عنوان ابزاری برای انتقال فرهنگ و تاریخ ما به نسلهای آینده عمل کند و همچنین این جشنواره میتواند هنر داستانگویی که همچنان جایگاه ویژهای در قلب مردم ما دارد را احیا کند. داوری این دوره از مسابقات با حضور مرشدان محسن میرزا علی، حسن بیگی و ورمرزیار در بوشهر به کار خود پایان خواهد داد.»
جهانپا، اسامی راهیافتگان به جشنواره پردهخوانی و نقالی روستایی رضوی را که به میزبانی استان بوشهر برگزار خواهد شد، به شرح زیر اعلام کرد:
نرگس یوسفی، مشهد، استان خراسان رضوی
رئوف پاشایی، مشهد، استان خراسان رضوی
فرشته محمدی، صالحآباد، استان خراسان رضوی
کوثر دلتنگ سفیدسنگی، تربت جام، استان خراسان رضوی
جواد آقاپور، روستای درمه کلا، استان مازندران، بزرگسال
آتنا بیات، شهرستان اراک، استان مرکزی، بزرگسال
مرسانا برزگر، مشهد، استان خراسان رضوی
درسا نکویی، دهغیبی، استان خراسان رضوی
امیررضا حسینی روستایی دلویی، شهرستان گناباد، استان خراسان رضوی
سیدعلی موسوی، اکرم آباد، استان یزد، بزرگسال
سیدامیر عباس کرامت، کاشمر، استان خراسان رضوی
علی بهاری، بروجرد، استان لرستان، بزرگسال
جواد همایونی، توس، استان خراسان رضوی، بزرگسال
ضحا بابامندنی، دزفول، استان خوزستان
رویداد پردهخوانی و نقالی روستایی رضوی، یکی از بخشهای بیستویکمین جشنواره بینالمللی فرهنگی و هنری امام رضا(ع) است.
باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری سینما و تئاتر